گفتمان ناسیونالیستیوزنان
دوره پهلوی اول دوره ایجاد ملت_دولت مدرن بر اساس آموزه های ناسیونالیستی است که عمدتا در دوره مشروطه شکل گرفتند اما اگر ناسیونالیسم در دوره مشروطه در شکل جنبشی مستقل در تقابل با استبدارد دوره قاجار ظاهر شد در دوره پهلوی اول آموزه های ناسیونالیستی با تلفیق در سیاستهای حکومت مرکزی به دکترین ملت دولت سازی تبدیل شدند دوره پهلوی اول در تاریخ ایران به ویژه باتحولاتی چون تغییر لباس کشف حجاب اسکان عشایر ترتیبات جدید در نهاد های سیاسی واجرایی وایجاد سجل وشناسنامه و...تاسیسات زیر بنایی دیگر مشخص شده استدر میان فمنیست های ایرانی ارزیابی های مختلفی از عملکرد سیاسی واجتماعی دوره پهلوی اول وجود دارد هر چندهر دو گروه استبداد پدر سالارانه رضا شاه را مورد نکوهش قرار می دهند برخی با انتساب آن به شرایط وبافت فرهنگی آن را امری ضروری ویا اجتناب ناپذیر تلقی می نمایند وعده ای دیگر آن را سد راه ومانعی بر سر رشد جنبشهای مدنی از جمله جنبش زنان می دانند از سوی دیگردر طیف اسلام گرایان سیاست های رضا شاه اغلب با تقلید یکسویه اجانب وغرب مورد تقبیح قرار گرفته است حال آنکه به وی"زه تحمیل فرم لباس برای مردان وکشف حجاب برای زنان را نباید تقلید یک سویه از غرب دانست .بلکه بیش از آن می توان آن را از منظر پروزه شهروند به مثابه سرباز نیز مورد ارزیابی قرار داد کشف حجاب اجباری بیشتر پروژه ای برای ایجاد یک دولت _ملت مبتنی برنظم وانضبات ارتشیبود که در آن زنانم ومردان بخش بزرگی از ارتش بزرگ ملت را تشکیل می دادند به نظر می رسد که گفتمان پوشش وتحمیل لباس های غربی توسط رضا شاه را می توان نوعی تلاش برای نوعی سیاست مشرف برحیات)bio_ politics))تلقی کرد که به تعبیر فوکو در عصر مدرن در نهادهایی چون ارتش درمانگاه تیمارستان خانواده و... بر بدن افراد اعمال قدرت می کند بر این اساس سیاست جنسیتی رضا شاه را باید بخشی از سیاست کلی بهنجار سازی ومتمدن سازی تلقی کرد که در آن نظم وانضباط نظامی نقش مهمی ایفا می کند کشف حجاب در 1314 هجری/1936 میلادی دارای پیش زمینه های تاریخی زیادی بوده است با این همه گفتمانی نو در سیاست دوره پهلوی اول است که شایسته بررسی از زاویه دیگر است در سال 1313/1934 رضا شاه از ترکیه دیدار کرد وبه شدت تحت تاثیر برنامه های کمال آتاتورک وایدئولوژی کمالیسم در ترکیه قرار گرفت در ترکیه حجاب به عنوان پوشش رسمی ملغی بود زنان حق رای به دست آوردندونیز توانستند حق طلاق کسب کنند ولی در ترکیه برداشتن حجاب به جبر نبود وایران اولین کشوری بود که رفع حجاب اجباری در آن صورت گرفت در تحمیل اجباری رفع پوشش از زنان زن بدون حجاب نماد گذار از توحش به تمدن تلقی می شد از این روی کشف حجاب را می توان اقدامی مشابه دیگر اقدامات در پروژ ی مدرنیزاسیون دولت در این زمان حتی بسیار کمتر از سایر از سایر کشور های اسلامی چون ترکیه از موفقیت برخوردار بود این عدم توفیق رامی توان در اخذ اقتباس وتقلید یکجانبه دلخواه جستجوکرد منظور بافت عمومی. رضا شاه دمکراسی و آزادی را مغایر با مدرنیزاسیون سریع وانتظامی می دانست وبنا بر این در این دوره بسیاری از آزادی خواهان ومخالفان سرکوب وتبعید شدند روش رضا شاهی از موارد بسیار بحث انگیزی است که همچون مورد کشف حجاب برسر آن مجادلات فراوانی صورت گرفت اما سیاست سرکوبگرانه فقط دامنگیر مخالفان مرد نبود بلکه درباره زنان نیز اعمال شد بسیاری از احزاب کمونیست وسوسیالیست مخالف دولت ملغی اعلام شدند انجمنهای زنان نیز تعطیل اعلام شد وبسیاری از مستقل زنان تبعید شده وبه زندان افتادند..با این همه نباید از نقش کارگذاری افراد وبه ویژه زنان تحت نظر مستقیم خانواده خانواده پهلوی بستری بود که در آن برخی تحولات در زمینه حقوق زنان به تحول نشست
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر